Teoria innowacji i wzrostu gospodarczego

Wprowadzenie

W ostatnich dwóch wiekach tempo innowacji technologicznych i innych zmian jakościowych było w dotychczasowej historii gospodarki światowej unikalne pod dwoma względami: było ono wyjątkowo wysokie i jego zróżnicowanie między krajami i typami aktywności gospodarczej oraz w czasie, było szczególnie duże. To zróżnicowanie w intensywności innowacyjnej było z kolei głównym powodem obserwowanego dużego zróżnicowania między krajami oraz w czasie, także pod względem poziomu życia i tempa rozwoju gospodarczego.

 Niniejsza książka jest po części podręcznikiem, w którym dokonuję możliwie systematycznego przeglądu faktów, idei i teorii dotyczących tych dwóch typów zróżnicowania. Jest to także po części monografia, która ma bardziej ambitny cel: przedstawienie własnej interpretacji teoretycznej globalnego rozwoju gospodarczego, interpretacji, z której wynikają raczej niekonwencjonalne implikacje dotyczące tempa tego rozwoju w przyszłości.

Część I poświęcona jest procesom innowacyjnym na poziomie firm. Jej celem jest zbudowanie fundamentów mikroekonomicznych dla empirycznej i teoretycznej analizy makroekonomicznej prezentowanej w Części II. Centralnymi dla tej analizy są dwie prawidłowości rozwoju gospodarczego. Pierwsza dotyczy zmian w czasie tempa innowacji i stopy wzrostu gospodarczego w technologicznie najbardziej zaawansowanej części gospodarki światowej (nazywanej po angielsku Technology Frontier Area, w skrócie TFA). Druga zależność dotyczy również dynamiki innowacji i wzrostu gospodarczego, ale w odniesieniu do krajów mniej rozwiniętych, leżących poza obszarem TFA.
Niniejsze polskie tłumaczenie angielskiej wersji książki The Theory of Technological Change and Economic Growth zawiera także Część III. Składają się na nią dwa teksty opublikowane całkiem niedawno, a dotyczące krajów przed i w okresie transformacji systemu instytucji gospodarczych w b. ZSRR, Chinach i Europie Centralnej. Te teksty rozwijają wątek zarysowany w poprzednich częściach o wpływie instytucji na rzeczywistą innowacyjność i rozwój gospodarczy oraz odwrotnie - o wpływie potencjalnej innowacyjności i możliwego rozwoju gospodarczego na bieżący wybór instytucji definiujących system gospodarczy.

Ta moja pierwsza polskojęzyczna publikacja książkowa powstała dzięki inicjatywie szeregu osób w Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych (CASE). Jestem szczególnie wdzięczny Ewie Balcerowicz za opiekę nad całym przedsięwzięciem oraz Grażynie Wojciechowicz i Ewie Grabińskiej za pomoc w kontaktach z tłumaczami i wydawcą. Ogromnej i trudnej pracy tłumaczenia podjęli się i świetnie wykonali Tomasz Kowalski z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Zbigniew Stańczyk z Akademii Ekonomicznej w Krakowie. Z niezwykłą starannością przygotował książkę do druku zespół osób w CeDeWu - Centrum Doradztwa i Wydawnictw pod kierunkiem Andrzeja Bury.

Chciałbym też odnotować zgodę na publikację polskiego tłumaczenia tekstów oryginalnych przez wydawnictwa Routledge, Macmillan oraz MIT Press.
Wreszcie wydanie publikacji było możliwe dzięki wsparciu finansowemu ze strony Fundacji Stefana Batorego, Centre for Economic Performance of the London School of Economics oraz Banku Handlowego w Warszawie SA.
Stanisław Gomułka Warszawa, 30 listopada 1998 r.