Finanse publiczne w krajach UE – Sprzątanie po kryzysie (cz.2) [108 seminarium BRE-CASE]

Faktyczne ograniczenie niezależności banków centralnych, przejrzystości ich instrumentów, duży udział operacji quasi-fiskalnych (w tym także dodatkowe finansowanie MFW), a także przejęcie przez banki centralne niektórych funkcji pełnionych przez rynki finansowe to zdaniem M. Dąbrowskiego najważniejsze skutki uboczne stymulowania monetarnego w walce z kryzysem. Konsekwencją nowej roli banków centralnych jest kilkakrotny wzrost ich aktywów i pasywów, a także duży udział „trudnych” aktywów. Niestety umacnia się tendencja obarczania banków centralnych dodatkowymi zadaniami. Nie tylko Stany Zjednoczone, ale i kraje UE zamierzają nałożyć na banki centralne odpowiedzialność za stabilność systemu finansowego, monitoring tzw. ryzyka systemowego i mikronadzór finansowy. Zdaniem M. Dąbrowskiego te nowe zadania są sprzeczne z głównymi obszarami działalności banków centralnych np. z zadaniem dbałości o stabilność systemu bankowego i na pewno osłabią niezależność krajowych banków centralnych.

Rozważając drogi wyjścia ze stymulowania monetarnego trzeba pamiętać o dwóch podstawowych zagrożeniach. Niebezpieczeństwie powrotu recesji lub groźbie długotrwałej stagnacji (scenariusz „japoński”) w przypadku zbyt wczesnego zacieśnienia monetarnego (szczególnie wobec konieczności dostosowań fiskalnych). Drugim jest niebezpieczeństwo powtórzenia błędu Fedu z lat 2002–2004 (zbyt późne zacieśnienie), czyli groźba inflacji, nowych „baniek” spekulacyjnych (np. na rynku surowców) i dalszego pogłębiania globalnej nierównowagi makro.
Zdaniem J. Nenemana likwidacja skutków kryzysu wymaga zwiększonych dochodów podatkowych. Co prawda podatki nie były przyczyną kryzysu – nie było żadnych zmian podatkowych, które mogłyby go zapoczątkować – ale mogą być istotnym elementem pokryzysowej polityki gospodarczej.

O problemach z finansami publicznymi w UE: efektywności stymulowania monetarnego i fiskalnego w walce z kryzysem w jego najostrzejszej fazie, czyli w latach 2008–2009 oraz o polityce podatkowej po kryzysie dyskutowali 25 marca paneliści: prof. Marek Dąbrowski (prezes CASE), dr Jarosław Neneman (ekspert CASE) oraz goście 108 seminarium z cyklu BRE-CASE. Teksty wystąpień panelistów oraz główne tezy seminaryjnej dyskusji będzie zawierał Zeszyt BRE Bank-CASE nr 108.

Prezentacje:
M. Dabrowski
J. Neneman