Wzmacnianie wiarygodności i przestrzegania wobec reguł fiskalnych
Celem tego artykułu jest określenie cech skutecznych ram zarządzania fiskalnego, koncentrując się na bodźcach zapewniających przestrzeganie reguł fiskalnych. Analizujemy ten problem za pomocą narzędzi ekonometrycznych, uzupełniając tę analizę modelowaniem formalnym w oparciu o dynamiczne podejście głównego agenta (principal-agent). Nasze badanie pokazuje, że zarówno czynniki ekonomiczne, jak i instytucjonalne odgrywają istotną rolę w zachęcaniu krajów do wysiłków fiskalnych. Salda fiskalne zależą nie tylko od cyklu koniunkturalnego, lecz także od poziomu zadłużenia publicznego i sytuacji gospodarki światowej.
Zauważamy, że istnienie liczbowych reguł fiskalnych, ich silne osadzenie prawne, mechanizmy nadzoru oraz wiarygodne sankcje ograniczające swobodę działań rządów mają znaczący wpływ na ograniczenie deficytów. Relacja między Komisją a państwami członkowskimi Unii Europejskiej (UE), w której władze UE działają jako zbiorowy główny projektujący kontrakty dla państw członkowskich, wykazuje elementy zgodne z założeniami podejścia głównego agenta. Obejmują one asymetrię informacji, ryzyko moralne, różne cele oraz zdolność do nagradzania lub karania agentów.
Wykorzystując dynamiczny model głównego agenta, pokazujemy, że dla zapewnienia solidnych wyników fiskalnych należy przewidzieć pośrednie korzyści dla wyższych poziomów wysiłków fiskalnych. Aby uwzględnić różnice strukturalne w podejmowaniu wysiłków przez różne państwa członkowskie, efektywne jest dostosowanie wysiłków fiskalnych do poziomu ich zadłużenia. W celu zapewnienia przestrzegania reguł, państwa członkowskie mające trudności z prowadzeniem ostrożnej polityki fiskalnej powinny być zobowiązane do mniejszego wysiłku niż te z niższymi poziomami długu.