Raport został przygotowany dla Komisji Europejskiej, DG TAXUD w ramach kontraktu TAXUD/2017/DE/329, „Badanie i raporty na temat luki VAT w państwach członkowskich UE-28” i stanowi kontynuację sześciu raportów opublikowanych w latach 2013-2018.
Streszczenie:
Raport zawiera nowe szacunki luki VAT za 2017 rok oraz zaktualizowane dane za lata 2013-2016. Nowością są również „szybkie szacunki luki VAT” za 2018 rok, rok poprzedzający analizę. W raporcie przedstawiono wyniki analizy ekonometrycznej determinant luki VAT, której rozpoczęcie i wstępne wyniki zostały przedstawione w raporcie z 2018 roku (Poniatowski et al., 2018). Dodatkowo, raport analizuje Lukę Polityczną w 2017 roku oraz wkład obniżonych stawek i zwolnień w teoretyczne straty dochodów z VAT.
W 2017 roku wzrost gospodarczy w UE przyspieszył, osiągając 2,5% wzrostu PKB realnego, co stworzyło korzystne warunki dla wzrostu dochodów z VAT. Dochody z VAT wzrosły we wszystkich państwach członkowskich (PM). Wzrost podstawy opodatkowania był głównym, ale nie jedynym źródłem tego wzrostu. Zwiększona zgodność przyczyniła się do wzrostu dochodów z VAT o około 1,1%. W nominalnym ujęciu luka VAT w UE-28 spadła w 2017 roku do 137,5 miliarda EUR, w porównaniu do 145,4 miliarda EUR w poprzednim roku. W ujęciu względnym luka VAT wyniosła 11,2% całkowitych zobowiązań VAT (VTTL) w 2017 roku, co jest najniższym wynikiem w analizowanym okresie 2013-2017. Szybkie szacunki za 2018 rok sugerują, że trend spadkowy będzie kontynuowany, a luka VAT prawdopodobnie spadnie poniżej 130 miliardów EUR.
Wśród państw UE-28 luka VAT jako procent VTTL zmniejszyła się w 25 krajach, a zwiększyła w trzech. Największe spadki odnotowano na Malcie, w Polsce i na Cyprze. Najmniejsze luki VAT wystąpiły na Cyprze (0,6%), w Luksemburgu (0,7%) i w Szwecji (1,5%). Największe luki zarejestrowano w Rumunii (35,5%), Grecji (33,6%) i Litwie (25,3%). Ogólnie, połowa państw UE-28 miała lukę VAT powyżej 10,1%.
Luka Polityczna i jej składniki pozostały stabilne. Średni poziom luki Politycznej wyniósł 44,5%, z czego 9,6 punktów procentowych wynikało ze stosowania różnych obniżonych i super-obniżonych stawek zamiast standardowych stawek (Luka Stawki). Kraje z najbardziej płaskimi stawkami VAT w UE według Luka Stawki to Dania (0,8%) i Estonia (3%). Na drugim biegunie znajdują się Cypr (29,6%), Malta (16,5%) i Polska (14,6%). Luka Zwolnień, czyli średni udział idealnych dochodów utraconych z powodu różnych zwolnień, wynosi średnio 35% w UE, podczas gdy Luka Polityczna Wykonalna – połączenie Luki Stawki i Luki Zwolnień Wykonalnych – wynosi średnio 13% Idealnych Dochodów Nieopodatkowanych.
Analiza ekonometryczna, powtórzona po badaniach z 2017 roku, potwierdziła wcześniejsze wyniki. Zauważono, że rozrzut stawek podatkowych i wskaźnik bezrobocia mają pozytywny wpływ na lukę VAT. W odniesieniu do zmiennych w rękach administracji, nasze wyniki sugerują, że charakter wydatków administracji, w szczególności wydatków na IT, jest ważniejszy niż całkowita wysokość środków.