Sprawiedliwa transformacja w świecie pracy

Publikacje

26 wrz 2025

Praca, migracje i polityki społeczne

Zrównoważony rozwój

Izabela Marcinkowska

Veronika Hvozdiková

Pobierz publikację

udostępnij:

Izabela Marcinkowska

Dyrektorka ds. Rynku Pracy i Polityki Społecznej
Izabela (Styczyńska) Marcinkowska jest absolwentką Wydziału Nauk Ekonomicznych UW. W 2006 roku ukończyła z wyróżnieniem MEC (Master in Economics) na Uniwersytecie w Turynie, gdzie w roku 2011 roku obroniła doktorat poświęcony pracy nierejestrowanej. Izabela współpracuje z CASE od 2005 roku

Artykuły tego autora:
- Program UE dla szkół – wpływ regionalny i lokalny oraz integracja ze strategiami żywnościowymi
  Raport analizuje funkcjonowanie unijnego Programu dla szkół, który od 2017 roku wspiera zdrowe nawyki żywieniowe dzieci poprzez dystrybucję świeżych owoców, warzyw i mleka w szkołach oraz działania edukacyjne. Zebrane dane wskazują, że program w znacznym stopniu realizuje swoje cele, jednak jego efektywność różni się pomiędzy państwami członkowskimi.
- Jak wyeliminować ubóstwo umiejętności wśród najbardziej narażonych?
- Integracja NEETs w zielonej i cyfrowej gospodarce: najnowsze trendy, rozwój polityki i przyszłe perspektywy
Artykuły autora
Veronika Hvozdiková

Niniejsze opracowanie analizuje unijną politykę i mechanizmy finansowe mające zagwarantować, że zielona transformacja będzie społecznie sprawiedliwa. Ramy te, zakorzenione w Mechanizmie Sprawiedliwej Transformacji (JTM) i uzupełniane przez przepisy oraz instrumenty polityki spójności, mają łączyć cel neutralności klimatycznej z troską o sprawiedliwość społeczną. Wyniki pokazują jednak, że wdrażanie pozostaje nierówne – w jednych regionach udaje się skutecznie przekładać plany na konkretne projekty i miejsca pracy, w innych jest to dużo trudniejsze.

Zakres analizy

Przegląd architektury politycznej UE, w tym Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, InvestEU, Public Sector Loan Facility i instrumentów polityki spójności.
Analiza nierówności terytorialnych i społecznych w zatrudnieniu, aktywności zawodowej i podatności na ryzyka w regionach UE.
Ocena systemów monitorowania, w tym nacisku na liczbę miejsc pracy kosztem jakości zatrudnienia.
Studium przypadków: Łużyce (Niemcy), Asturia (Hiszpania) i Górna Nitra (Słowacja), ilustrujące różne podejścia do zarządzania, udziału interesariuszy i wyników na rynku pracy.
Identyfikacja barier strukturalnych dla MŚP, partnerów społecznych i grup wrażliwych.

Kluczowe wnioski

Utrzymujące się dysproporcje: regiony zależne od węgla i przemysłów wysokoemisyjnych zmagają się z dodatkowymi wyzwaniami, jak starzenie się ludności, migracje czy wąska baza przemysłowa.
Luki w monitorowaniu: większy nacisk na liczbę miejsc pracy niż na ich jakość podważa poczucie sprawiedliwości programu.
Udział interesariuszy: gdy jest on uporządkowany, odpowiednio finansowany i powiązany z decyzjami, poprawia jakość projektów, monitorowania i dostosowań.
Wielopoziomowe zarządzanie: działa najlepiej, gdy opiera się na wiedzy lokalnej (poziom NUTS-3) i jest wspierane pomocą techniczną oraz prostymi zasadami.
Bariery dla MŚP: zbyt wysokie wymagania administracyjne i finansowe ograniczają ich udział; finansowanie częściej trafia w duże projekty infrastrukturalne.
Silne elementy ram politycznych: wytyczne UE, rekomendacje Rady i rezolucje PE stanowią istotne wsparcie, lecz wciąż brakuje dopasowania programów do poziomu NUTS-3, pełnego włączenia partnerów społecznych i organizacji obywatelskich, otwarcia ścieżek dla MŚP i monitorowania uwzględniającego wymiar społeczny.

Dlaczego to ważne

Raport podkreśla, że sukces zielonej transformacji UE zależy nie tylko od redukcji emisji, ale także od sprawiedliwości społecznej i legitymacji społecznej całego procesu. Włączenie jakości pracy, inkluzyjności i wrażliwości terytorialnej w ramy Sprawiedliwej Transformacji pozwoli zapewnić, że neutralność klimatyczna do 2050 r. będzie się wiązała z odpornymi rynkami pracy i rozwojem lokalnych społeczności.

Powiązane publikacje

Brak wyników