Ta książka jest o CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych – i została napisana z okazji 30-lecia Fundacji przez „ludzi CASE”. Stąd jej tytuł: My CASE, który został zaproponowany przez żonę jednego z „ludzi CASE”. Tytuł świetnie oddaje charakter książki: jest ona o instytucji, tak jak o niej myślą i jak ją pamiętają ekonomiści–badacze, eksperci, pracownicy, założyciele, członkowie zarządów i Rady Fundacji, którzy byli związani z CASE przez całe 30-lecie (takich osób jest kilka), przez lat kilkanaście czy przez krótsze okresy, ale dla których Fundacja odegrała ważną rolę w ich rozwoju osobistym. Ale książka jest też o nich samych: pokazuje ich wybory, wartości, które były i są dla nich ważne, ich pasje, otwartość, odwagę i chęć uczenia się, ich drogę zawodową. Bez „ludzi CASE” nie byłoby CASE, a bez CASE ludzie związani – przez krótszy czy dłuższy czas – z Fundacją byliby z pewnością inni.
Do grona „ludzi CASE” należeli i należą zarówno uznani naukowcy i eksperci będący u szczytu swojej kariery zawodowej, jak i bardzo młodzi ludzie właśnie ją rozpoczynający. Dla tych drugich Centrum było pierwszym miejscem pracy bezpośrednio po studiach, a nawet w ich trakcie. CASE w znaczącym stopniu ich ukształtowało (co sami potwierdzają w tej urodzinowej książce) i dlatego założyciele i „starszyzna” CASE uważają ich za swoich wychowanków.
O wpisy do książki zwróciłam się także do odbiorców prac Fundacji, ich użytkowników, także do aktywnych uczestników międzynarodowych konferencji organizowanych przez CASE oraz do naszych partnerów, którzy mieli okazję poznać Centrum bliżej.
30-te urodziny Fundacji są wyjątkową okazją, by spisać i opublikować wspomnienia znaczących dla rozwoju i działalności CASE osób. A historia CASE i jego ewolucja wydają nam się ciekawe. Fundacja została utworzona w wolnej Polsce, we wrześniu 1991 r., i do jej powstania nie doszłoby, gdyby nie przełom polityczny, który nastąpił w czerwcu 1989 r. (w rezultacie wyborów parlamentarnych po obradach Okrągłego Stołu), gdyby nie sukces prorynkowej transformacji gospodarczej w Polsce stanowiącej wówczas punkt odniesienia dla innych krajów odchodzących od socjalizmu, i gdyby nie entuzjazm 10 osób – fundatorów CASE, którzy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce i założyli niezależny, prywatny ekonomiczny think tank. I cała historia Fundacji jest związana ściśle z historią III Rzeczpospolitej, będąc jednocześnie jej drobną częścią. Centrum zajmowało się najpierw ważnymi dla Polski i dla krajów postsocjalistycznych kwestiami transformacji systemu gospodarczego, później koncentrowało się na kwestiach rozszerzenia Unii Europejskiej, a w okresie po jej dwóch rozszerzeniach (w 2004 i 2007 roku), aktualnymi problemami gospodarczymi Unii Europejskiej i krajów członkowskich i programami wsparcia reform i rozwoju gospodarczego w krajach sąsiadujących z Unią Europejską od wschodu i od południa (w ramach programów tzw. Europejskiej Polityka Sąsiedztwa – ang. ENP). CASE także dziś niezmiennie towarzyszy najważniejszym zjawiskom i wyzwaniom ekonomicznym Polski i Europy na tle przemian globalnych, analizując i opisując ich przebieg i konsekwencje, oraz rekomenduje działania służące pomyślnemu rozwojowi gospodarczemu naszego kraju wraz ze Wspólnotą Europejską.
Przez Fundację przewinęło się przez 30 lat, angażując się w pojedyncze projekty lub pracując dłużej, blisko 1200 osób, Polaków i ekspertów wielu innych narodowości. Liczba imponująca, podobnie jak imponująca jest liczba 105 krajów świata, dla których Fundacja realizowała projekty. Robiliśmy także badania i analizy na potrzeby Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego, Banku Światowego, USAID i innych organizacji oferujących pomoc rozwojową dla biedniejszych krajów czy państw wychodzących z kryzysów ekonomicznych i zniszczeń wojennych.
Planując tę książkę, stanęłam przed trudną decyzją, kogo zaprosić do współudziału w jej napisaniu. Niektórych nie mogłam, bo niestety już odeszli. W serdecznej pamięci zachowałam Władka Jermakowicza, niestrudzonego uczestnika wielu projektów CASE w krajach poradzieckich, pogodnego człowieka ciekawego świata i życzliwego ludziom; Stanisława Wellisza, wybitnego profesora ekonomii z Uniwersytetu Columbia, który pomagał CASE, gdy ściągnął ze Stanów do Polski na początku transformacji, by czynnie ją wspierać swoją wiedzą i doświadczeniem; pracujących w Polsce wybitnych ekonomistów prof. Jana Mujżela i Cezarego Józefiaka, którzy przyjęli zaproszenie do pracy w pierwszej Radzie Naukowej CASE; Oleha Havrylyshyna, CASE Fellow od 2015 roku, wykształconego na Zachodzie wybitnego badacza systemów instytucjonalnych i ich zmian, który czynnie wspierał proces transformacji gospodarczej w swojej ojczyźnie – Ukrainie.
Książka składa się z 86 tekstów napisanych przez 82 autorów. Żałuję, że nie wszystkie ważne dla CASE osoby, które poprosiłam o udział w przygotowaniu tej zbiorowej pracy, przyjęły zaproszenie, i że nie wszystkie znalazły czas, by napisać w wyznaczonym terminie. Ale w książce pojawiają się nazwiska wszystkich najważniejszych dla CASE osób, tyle że niektórzy tylko we wspomnieniach innych „ludzi CASE”.
Wszystkim autorom dziękuję za ich teksty, które łącznie składają się na opis powstania, działania, ewolucji, rozwoju i znaczenia „naszego CASE” dla nas – „ludzi CASE” – i dla innych. Dla Polski i dla innych krajów. Byłam bardzo ciekawa tych tekstów, a zadanie autorów nie było łatwe. Prosiłam, by wpisy były bardzo krótkie, ale jednocześnie, by zawierały dużo treści i ocen. By były lekkie w czytaniu, ale jednocześnie poważne. Czytając kolejne teksty, które sukcesywnie spływały na moje ręce, doszłam do wniosku, że dopiero po przeczytaniu tych wspomnień można rozumieć, jakim wyjątkowym fenomenem była instytucja: otwarta, elastyczna, tworzona stale na nowo przez liczne grupy zaangażowanych osób. I że dzięki pracy, energii, odpowiedzialności i kompetencjom „l”dzi CASE’, którym Fundacja stworzyła warunki do sensownego i dobrego działania na rzecz potrzebnych w różnych okresach reform gospodarczych, organizacja przetrwała w dobrej kondycji 30 lat. I że niezmiennie cieszy się szacunkiem i renomą w skali międzynarodowej.
Książka składa się z dziewięciu rozdziałów. Chciałam bowiem, by historia CASE została przedstawiona chronologicznie (działaliśmy bowiem w trzech bardzo różnych zewnętrznie dekadach) i tematycznie. W przypadku wielu tekstów ich przypisanie do jednego rozdziału okazało się wyborem nieoczywistym i za ten wybór ja ponoszę pełną odpowiedzialność. Myślę jednak, że to nieduża cena, a książkę będzie się lepiej czytało, niż gdyby była ona alfabetycznym zestawieniem autorskich tekstów.
Jestem przekonana, że wszyscy autorzy tej jubileuszowej książki, wszyscy „ludzie CASE” przyłączą się do wspólnego życzenia: STO LAT dla naszego CASE!
