Raport zawiera szczegółową analizę luki w przestrzeganiu i polityce podatkowej VAT w krajach UE, przedstawiając trendy w latach 2018–2022. Analizuje rozbieżności między teoretycznym całkowitym zobowiązaniem podatkowym z tytułu VAT (VTTL) a rzeczywistymi wpływami, dostarczając wglądu w nieefektywności w zakresie przestrzegania przepisów i politykę powodującą utraty dochodów.
Główne obszary analizy:
- Kontekst ekonomiczny i polityczny: Pandemia COVID-19 i późniejsze ożywienie gospodarcze znacząco wpłynęły na dochody z VAT. Inflacja i skutki gospodarcze wojny rosyjsko-ukraińskiej również ukształtowały krajobraz VAT, prowadząc do dostosowań w polityce podatkowej w państwach członkowskich.
- Luki w przestrzeganiu i polityce podatkowej: Luka w przestrzeganiu przepisów dotyczących VAT w UE wyniosła w 2022 roku 7% VTTL, co odpowiada 89,3 miliarda euro niezebranych dochodów. Jest to wzrost w porównaniu z 2021 rokiem, ale spadek w stosunku do poziomów sprzed pandemii. W niektórych państwach członkowskich zaobserwowano znaczące redukcje luk dzięki ukierunkowanym działaniom.
- Wpływ e-commerce i płatności cyfrowych: Wzrost transakcji cyfrowych pozytywnie wpłynął na przestrzeganie przepisów VAT, zmniejszając możliwości unikania podatków w transakcjach gotówkowych, choć nadal występują trudności w pobieraniu VAT w e-commerce.
- Wyzwania sektorowe: Sektory usług i turystyki wykazują wyższe ryzyko nieprzestrzegania przepisów VAT z uwagi na swoją różnorodność, niematerialny charakter i działalność nieformalną.
- Studia przypadków: Raport przedstawia przykłady sukcesów w zmniejszaniu luk w przestrzeganiu przepisów, szczególnie w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, oraz analizuje wpływ pandemii na przestrzeganie przepisów VAT.
W badaniu zastosowano innowacyjne metodologie, takie jak szczegółowy podział komponentów luki politycznej oraz oszacowania „działalnych standardowych stawek VAT”, aby usprawnić oceny. Wnioski raportu są kluczowe dla kształtowania przyszłej polityki VAT i poprawy efektywności poboru podatków w UE.
