Finansowanie polskiej gospodarki: perspektywy i zagrożenia

W dobrze funkcjonującej gospodarce finanse mają przede wszystkim charakter wspierający – umożliwiają rozwój produkcji, handlu, usług itd. Jednym z najbardziej istotnych – a często niedocenianych – kanałów poprzez który oddziałują one na procesy zachodzące w sferze realnej, jest do­konywanie przez instytucje finansowe selekcji projektów inwestycyjnych. To właśnie banki i pośrednicy finansowi w dużej mierze decydują o tym, które projekty są, a które nie są w gospodarce w danym momencie realizowane. Jeśli instytucje finansowe charakteryzuje nadmierny konserwa­tyzm (w dzisiejszych czasach często pochodna ograniczeń regulacyjnych), to będą preferować bezpieczne projekty o wysokim poziomie zabezpieczeń (np. kredyty hipotecz­ne). Tak ukierunkowany system finansowy nie będzie z re­guły źródłem problemów, ale równocześnie nie będzie też skłonny finansować innowacyjnych projektów o dużym po­tencjale korzyści dla gospodarki. Dlatego też bardzo istot­ną kwestią z punktu widzenia danej gospodarki jest to, aby tworzone w niej ramy regulacyjne umiejętnie wyważały oba te aspekty: bezpieczeństwo i potrzebę ponoszenia ryzyka.

Analizując funkcjonowanie systemu finansowego warto zwrócić uwagę na kwestię stopniowego zacierania się nie­których tradycyjnych granic. O ile jeszcze kilkadziesiąt lat temu głównym źródłem oszczędności w gospodarce były gospodarstwa domowe, a pożyczkobiorcami przedsiębior­stwa i sektor publiczny, to obecnie zarówno gospodarstwa jak i firmy występują z reguły po obu stronach – jako do­stawcy i biorcy kapitału. Coraz bardziej rozmywa się także granica pomiędzy funkcjonowaniem banków, a rynku kapi­tałowego – dziś banki powszechnie działają poprzez rynek kapitałowy, zarówno jako nabywcy papierów wartościo­wych, jak też ich emitenci.

Rozwijający się w dynamicznie w ostatnich latach obszar, to przepływ środków finansowych z pominięciem tradycyj­nych pośredników: pożyczanie w ramach rozwiązań takich, jak peer-to-peer (P2P – bezpośrednie finansowanie projektu przez partnerów bizne­sowych), czy crowdfunding (finansowanie konkretnego projektu przez spo­łeczność, w formie zwykle internetowej zbiórki pieniędzy).