Czy UE ma rzeczywiście kompleksowy i strategiczny ramowy plan na relacje z Południowym Sąsiedztwem?

Czy narzędzia i środki działania UE są wystarczające do realizacji jej ambicji? Raport dla Europejskiej Służby Badań Parlamentarnych autorstwa dr Katarzyny Sidło, Dyrektorki Departamentu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w CASE, oraz Emmanuela Cohen-Hadrii, Dyrektora Departamentu Polityk Eurośródziemnomorskich w IEMed.

Południowe sąsiedztwo Unii Europejskiej pozostaje w stanie, który wydaje się być stanem permanentnego chaosu. Podobnie, wydaje się, że zwiększa się rozłam w relacjach euro-śródziemnomorskich, czego przykładem są reakcje na agresję Rosji na Ukrainie w regionie, pomimo okna możliwości, jakie pandemia otworzyła na wznowienie współpracy między obiema stronami Morza Śródziemnego.

„Nowy Porządek dla Morza Śródziemnego wprowadza pewne dostosowania w podejściu UE do swojego Południowego Sąsiedztwa, ale potrzebne są znacznie bardziej kompleksowe zmiany, aby prawdziwie ożywić relacje między nimi” – mówi dr Katarzyna Sidło, Dyrektor Departamentu Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej w CASE.

Wspólne Komunikaty dotyczące „Odrodzonego partnerstwa ze Sąsiedztwem Południowym: Nowy Porządek dla Morza Śródziemnego”, opublikowane w lutym 2021 roku i zatwierdzone przez wnioski Rady w kwietniu 2021 roku, stanowią próbę zaradzenia wyżej wymienionemu rozłamowi oraz wielości i wielkości wyzwań, przed którymi stoją społeczeństwa i gospodarki krajów SN. Niniejsze badanie rozważa, czy Wspólne Komunikaty są odpowiednio dopasowane do osiągnięcia tych celów. Zgodnie z tym, badanie najpierw przeprowadza analizę trendów geopolitycznych i megatrendów, sytuacji politycznej i społeczno-gospodarczej w regionie oraz stanu stosunków eurośródziemnomorskich. Następnie analizuje treść Wspólnych Komunikatów i towarzyszącego Planu Gospodarczego i Inwestycyjnego, biorąc pod uwagę ich potencjał do rozpoczęcia nowej fazy w tej relacji w obszarach zielonej i cyfrowej transformacji, promowania „inkluzywności”, migracji, handlu oraz pokoju i bezpieczeństwa. Badanie kończy się stwierdzeniem, że ponad rok po ich przyjęciu pozostaje wiele znaków zapytania dotyczących implementacji Wspólnych Komunikatów, a prawdziwie kompleksowy i strategiczny ramowy system kierujący relacjami UE ze swoim SN wciąż brakuje.