Zwiększanie możliwości władz lokalnych i regionalnych w kontekście Instrumentu dla Ukrainy (Filara III)

W celu zapewnienia trwałego i przewidywalnego wsparcia dla Ukrainy, Unia Europejska ustanowiła Instrument dla Ukrainy – nowy mechanizm finansowy przeznaczony na wsparcie działań związanych z odbudową, rekonstrukcją i modernizacją Ukrainy. Filar III Instrumentu (Rozdział V rozporządzenia) ma na celu „wsparcie stopniowego dostosowywania się Ukrainy do unijnego acquis z myślą o przyszłym członkostwie w Unii, tym samym przyczyniając się do wzajemnej stabilności, bezpieczeństwa, pokoju i dobrobytu. Wsparcie to obejmuje wzmocnienie praworządności, w tym niezależności sądownictwa, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności, walkę z korupcją, zwiększenie skuteczności administracji publicznej, zdolności instytucjonalnych, decentralizację, wspieranie przejrzystości, reformy strukturalne, polityki sektorowe i dobre zarządzanie na wszystkich szczeblach oraz przyczynianie się do realizacji Planu Ukrainy.

Pomimo faktu, że środki przeznaczone na Filar III mają wynieść łącznie 4,76 miliarda euro, nie jest jasne, jaka będzie rzeczywista kwota dostępna na pomoc techniczną i środki wsparcia ułatwiające dostosowanie Ukrainy do prawa i regulacji UE. Pod Filar III będą również pokrywane dopłaty do odsetek od kosztów pożyczek udzielanych w ramach Instrumentu dla Ukrainy lub wcześniejszych instrumentów pomocy makrofinansowej, a wpływ tego rozwiązania również powinien zostać oceniony.

Badanie zawiera analizę podziału środków w ramach Instrumentu dla Ukrainy, w szczególności tych dostępnych na wsparcie techniczne, budowanie zdolności i reformy niezbędne na drodze Ukrainy do przystąpienia do UE (Filar III).

Badanie obejmuje wyjaśnienie procesu programowania oraz sposób organizacji i realizacji pomocy w ramach Filara III; dostarcza informacji umożliwiających ocenę, czy priorytet wzmocnienia władz lokalnych i regionalnych określony w Rozporządzeniu (UE) 2024/792 jest należycie uwzględniany w tym kontekście; identyfikuje konkretne programy wspierające zdolności samorządów lokalnych lub międzynarodowe partnerstwa między ukraińskimi a unijnymi partnerami; analizuje i przedstawia projekty pomocy technicznej o wymiarze regionalnym i lokalnym; dostarcza wskazówek pomagających ukraińskim władzom lokalnym i regionalnym w identyfikacji dostępnych możliwości finansowania; wyjaśnia, w jaki sposób Parlament Europejski będzie monitorował wdrażanie Instrumentu dla Ukrainy; oraz wyciąga wnioski dotyczące wyzwań lub problemów zidentyfikowanych w badaniu.

Dodatkowo, badanie będzie obejmowało: a) działania wspierające budowanie zdolności władz lokalnych i regionalnych w zakresie stosowania acquis polityki spójności UE; b) możliwość realizacji nowych projektów pilotażowych i istniejących programów szkoleniowych, z których mogłyby skorzystać ukraińskie władze lokalne i regionalne; c) wsparcie dla istniejących lub tworzenie nowych międzynarodowych partnerstw miejskich. Dokument zawiera również załącznik w formie łatwego przewodnika/poradnika dla władz lokalnych i regionalnych dotyczącego dostępnych możliwości finansowania i wsparcia dla partnerstw.